Het togen

Veruit de meest gebruikte houtverbinding in de constructie van de schuur is de pen-en-gatverbinding. Deze methode geeft een sterke verbinding. Sterker dan bijvoorbeeld spijkeren. Een bijkomend pluspunt is dat deze verbinding vrij gemakkelijk te demonteren is. Dat is een groot voordeel indien men de constructie wilt wijzigen of verplaatsen.

In de ene balk wordt een pengat gemaakt doormiddel van boren en vervolgens verder uit te beitelen. De andere balk wordt versmald tot een rechthoekige pen die in het gat van de andere balk past. Om beide delen aan elkaar te verankeren, wordt er door beide balken één of meerdere gaten geboord waar dan houten pennen (toognagels) doorheen gestoken worden.

Wanneer de pennen zonder meer in de gaten gestoken worden, zullen de balken nooit perfect tegen elkaar aansluiten. De truc om dit op te lossen, is het togen.

Hoe gaat dit in zijn werk? De gaten die in beide onderdelen geboord worden, verspringen iets ten opzichte van elkaar. Dit gaat als volgt: De verbinding wordt tijdelijk in elkaar gestoken en men boort door het eerste onderdeel tot het centreerpunt van de boor net aantekent op de pen. De pen wordt dan terug uit het gat gehaald en men boort enkele millimeters dichter bij de borst van de pen. Vervolgens wordt het sluitgat ook in de andere lip van het gat geboord. Het gat in de pen verspringt dan ietsjes ten opzichte van de sluitgaten in het onderdeel met het gat.

Vervolgens wordt de pen terug in het gat gestoken. Daarna wordt een taps toelopend toogijzer in het sluitgat geslagen, zodat de gaten met kracht op één lijn gebracht worden. De naad tussen beide onderdelen zal zo sluitend dichtgetrokken worden.

Het toogijzer wordt vervolgens uit het sluitgat geslagen en in de plaats wordt met behulp van een houten hamer een eiken toognagel in het gat geklopt. De te lange en/of beschadigde koppen van deze toonnagels worden op lengte afgezaagd.